از لقاح تا زایمان، بارداری به مراحل مختلفی در بدن زن نیاز دارد. یکی از این مراحل زمانی است که تخمک بارور شده برای اتصال به رحم حرکت می‌کند. در مورد حاملگی خارج رحمی، تخمک بارور شده به رحم متصل نمی‌شود. در عوض، ممکن است به لوله‌ی فالوپ، حفره‌ی شکم یا دهانه‌ی رحم متصل شود.
با اینکه در آزمایش بارداری ممکن است یک زن باردار نشان داده شود، احتمال این وجود دارد که تخمک بارور شده در جایی خارج از رحم رشد کند. طبق مطالعات آكادمی پزشكان خانواده آمریكا، از هر پنجاه حاملگی، یک مورد حاملگی خارج رحمی اتفاق میفتد.
بارداری خارج رحمی اگر درمان نشود، می‌تواند یک وضعیت پزشکی اضطراری را ایجاد کرده و خطرناک شود. درمان به موقع خطر ابتلا به عوارض ناشی از حاملگی خارج رحمی را کاهش می‌دهد، احتمال بارداری سالم در آینده را افزایش می‌دهد و سلامت بدن مادر را تهدید نمی‌کند.
دلایل بروز حاملگی خارج رحمی چیست؟
علت حاملگی خارج رحمی همیشه روشن نیست. در برخی موارد، شرایط زیر با حاملگی خارج رحمی مرتبط است:
- التهاب و زخم لوله‌های رحمی در اثر بیماری قبلی، عفونت یا جراحی
- عوامل هورمونی
- ناهنجاری‌های ژنتیکی
- داروهایی که بر شکل و وضعیت لوله‌های رحمی و اندام‌های تولید مثلی تأثیر می‌گذارد
- مشکلات مادرزادی
پزشک شما ممکن است اطلاعات دقیق‌تری در مورد وضعیتتان ارائه دهد.
حاملگی خارج رحمی چه کسانی را تهدید می‌کند؟
تمام زنان فعال جنسی در معرض خطر حاملگی خارج رحمی قرار دارند. عوامل خطرزا با هر یک از موارد زیر افزایش می‌یابد:
- سن مادر 35 سال یا بالاتر باشد
- سابقه جراحی لگن، جراحی شکم یا سقط جنین متعدد
- سابقه بیماری التهابی لگن
- سابقه آندومتریوز
- بستن لوله‌ها یا استفاده از دستگاه داخل رحمی برای جلوگیری از بارداری
- بارداری با کمک داروها یا روش‌های باروری
- سیگار کشیدن
- سابقه‌ی حاملگی خارج رحمی
- سابقه بیماری‌های مقاربتی مانند سوزاک یا کلامیدیا
- داشتن ناهنجاری‌های ساختاری در لوله‌های رحمی که حرکت تخمک را دشوار می‌کند
اگر هر یک از عوامل فوق را دارید، با پزشک خود صحبت کنید. برای به حداقل رساندن خطرات بارداری خارج رحمی در آینده می‌توانید با پزشک یا یک متخصص باروری مشاوره کنید.
نکات کاربردی برای حفط سلامت در دوران بارداری
علائم حاملگی خارج رحمی چیست؟
حالت تهوع و درد پستان از علائم رایج در هر دو حاملگی خارج رحمی و داخل رحمی است. علائم زیر در بارداری خارج رحمی شایع‌تر است و می‌تواند نشان دهنده‌ی یک فوریت پزشکی باشد:
- درد شدید در شکم، درد لگن، شانه یا گردن
- درد شدیدی که در یک طرف شکم ایجاد می‌شود
- لکه بینی یا خونریزی واژن
- سرگیجه یا غش کردن
- فشار مقعدی
اگر می‌دانید باردار هستید و یا هر یک از این علائم را دارید باید با پزشک خود تماس بگیرید و به سرعت درمان خود را شروع کنید.
تشخیص بارداری خارج رحمی
اگر مشکوک به بارداری خارج رحمی هستید، سریعاً به پزشک مراجعه کنید. حاملگی خارج رحمی از طریق معاینه فیزیکی قابل تشخیص نیست. با این حال، پزشک شما ممکن است شما را به صورت فیزیکی معاینه کند تا از تشخیص خود مطمئن شود.
مرحله بعدی برای تشخیص، سونوگرافی از طریق واژن است. این کار شامل قرار دادن یک وسیله خاص مانند گرز در واژن شما است. پزشک به کمک این وسیله می‌تواند متوجه شود که آیا کیسه‌ی حاملگی در رحم قرار دارد یا از آن خارج شده است.
پزشک همچنین ممکن است از آزمایش خون برای تعیین میزان hCG و پروژسترون استفاده کند. این‌ها هورمون‌هایی هستند که در دوران بارداری ترشح می‌شوند. اگر طی چند روز سطح این هورمون‌ها کاهش یابد یا ثابت بماند و کیسه‌ی حاملگی در رحم شما دیده نشود، حاملگی احتمالاً خارج از رحم است.
اگر علائم شدید، مانند درد قابل توجه یا خونریزی دارید، ممکن است برای انجام تمام این مراحل زمان کافی نداشته باشید. در موارد شدید ممکن است لوله‌ی فالوپ پاره شود و دچار خونریزی شدید داخلی شوید. سپس پزشک شما مجبور است برای درمان فوری، شما را به صورت اضطراری عمل کند.
درمان حاملگی خارج رحمی
حاملگی خارج رحمی برای مادر بی خطر نیست. همچنین، جنین قادر به رشد نیست. برای سلامت فوری مادر و باروری طولانی مدت لازم است که جنین را در اسرع سقط شود. گزینه‌های درمان بسته به محل قرار گیری کیسه‌ی حاملگی و رشد آن متفاوت است.
دارو درمانی
پزشک شما ممکن است به این نتیجه برسد که درمان فوری نتیجه‌ی عکس خواهد داشت. در این حالت، پزشک می‌تواند داروهایی را تجویز کند که از ترکیدن توده‌ی خارج رحمی جلوگیری شود. طبق مطالعات انجام شده، یکی از داروهای رایج برای این مشکل، متوترکسات (روماتروکس) است.
متوترکسات دارویی است که رشد سلول‌های موجود در توده‌ی خارج رحمی را متوقف می‌کند. در صورت تجویز، شما باید این دارو را تزریق کنید. برای اطمینان از کارآیی دارو باید مرتباً آزمایش خون بدهید. در صورتی که این دارو موثر واقع شود، علائمی شبیه سقط جنین را تجربه خواهید کرد. این علائم شامل موارد زیر می‌شود:
- گرفتگی
- خون ریزی
- حرکت بافت
بعد از مشاهده‌ی علائم، به ندرت ممکن است به جراحی نیازی پیدا کنید. داروی متوترکسات خطرات و عوارضی که جراحی به همراه دارد را نخواهد داشت. از عوارض جراحی می‌توان به آسیب لوله‌ی فالوپ اشاره کرد. با این حال پس از مصرف این دارو، تا چند ماه نمی‌توانید باردار شوید.
جراحی
بسیاری از جراحان پیشنهاد می‌کنند جنین را برداشته و آسیب داخلی را ترمیم کنند. به این روش لاپاراتومی می‌گویند. پزشک شما یک دوربین کوچک را از طریق برش کوچکی وارد می‌کند تا مطمئن شود که آنها می‌توانند کار خود را ببینند. سپس جراح جنین را برداشته و هرگونه صدمه به لوله رحمی را ترمیم می‌کند.
اگر جراحی ناموفق باشد، جراح می‌تواند لاپاراتومی را تکرار کند. ولی این بار باید برش بزرگتری ایجاد کند. در صورتی که جراحی به خوبی پیش نرود، ممکن است لازم باشد که لوله فالوپ نیز حین جراحی خارج شود.
درمان خانگی
بعد از برش و جراحی، پزشک ممکن است درمان‌های خانگی خاصی را توصیه کند. در اصل شما باید محل برش را تمیز و خشک نگه دارید تا خدایی نکرده چرک نکند.
زخم خود را نیز هر روز چک کنید تا از هر گونه عفونت، مطلع شوید. در صورتی که علائم زیر را بعد از جراحی مشاهده کردید، زخم شما عفونت کرده وباید به پزشک مراجعه کنید:
- خونریزی که متوقف نمی‌شود
- خون ریزی بیش از حد
- وجود آب زیر پوستی بد بو
- حرارت در محل زخم
- سرخی
- تورم
البته بعد از جراحی ممکن است از طریق واژن خونریزی کرده و لخته‌های خونی کوچکی را مشاهده نمایید. این می‌تواند تا شش هفته پس از عمل شما رخ دهد. سایر اقدامات که می‌توانید برای مراقبت از خود در خانه انجام دهید عبارتند از:
- سنگین تر از 10 پوند را بلند نکنید
- برای جلوگیری از یبوست مایعات زیادی بنوشید
- به لگن خود استراحت دهید. که به معنی پرهیز از مقاربت جنسی ، استفاده از تامپون و دوش گرفتن است
- هفته اول بعد از جراحی تا آنجا که ممکن است استراحت کنید ، و سپس در هفته‌های بعدی فعالیت خود را به آرامی شروع کنید.
به یاد داشته باشید که اگر درد افزایشی داشتید یا احساس می‌کنید چیزی غیرعادی است ، به پزشک خود اطلاع دهید.
پیشگیری
پیش بینی و پیشگیری در حاملگی خارج رحمی، امکان پذیر نیست. شاید اگر بهداشت شخصی خود را رعایت کنید، تا حدی بتوانید از بروز چنین خطراتی جلوگیری کنید. برای مثال همیشه از کاندوم استفاده کنید و حواستان به بیماری های مراقبتی نیز باشد.
در این صورت می‌توانید خطر ابتلا به STDs را کاهش دهید. این بیماری ممکن است باعث PID شود، که می‌تواند باعث التهاب در لوله‌های رحمی شود. همچنین پزشک زنان را مرتب ملاقات کنید و برای بهبود سلامت شخصی خود، سیگار را ترک کرده و از اضافه وزن جلوگیری کنید.
در نهایت آیا واقعا درمان می‌شویم یا نه؟
این نکته، بستگی به این دارد که آیا حین حاملگی خارج رحمی، آسیب جسمی ایجاد شده یا خیر. بیشتر افرادی که بارداری خارج رحمی دارند، بعدا می‌توانند بارداری سالمی را تجربه کنند. اگر با وجود حاملگی خارج رحمی، هر دو لوله‌ی فالوپ هنوز سالم باشند، یا حتی اگر فقط یک لوله داشته باشید، مشکلی پیش نمی‌آید و تخمک می‌تواند به صورت طبیعی بارور شود.
با این حال، اگر از قبل برای باروری مشکل داشته باشید، حاملگی خارج رحمی می‌تواند بر باروری در آینده تأثیر بگذارد و خطر بارداری خارج رحمی مجدد را نیز افزایش دهد.
به طور کلی، جراحی ممکن است باعث زخم شدن لوله‌های رحمی شود و این امر به نوبه‌ی خود می‌تواند باعث حاملگی‌های خارج رحمی در آینده شود.
اگر برداشتن یک یا هر دو لوله‌ی رحمی ضروری است با پزشک خود صحبت کنید و نگرانی خود در رابطه با باروری را مطرح نمایید. به عنوان مثال، می‌توانید برای بارداری گزینه‌ی لقاح آزمایشگاهی را در نظر بگیرید.
از دست دادن قدرت بارداری، می‌تواند ویرانگر باشد. در صورتی که قدرت باروری خود را از دست دادید، حتما با گروه‌های پشتیبانی در ارتباط باشید. برای جلوگیری از بروز چنین اتفاقاتی، استراحت کنید، غذاهای سالم بخورید و ورزش را از زندگی حذف نکنید.
به طور کلی، برای خودتان وقت بگذارید تا بعدا غضه نخورید. به یاد داشته باشید که بسیاری از خانم‌ها بارداری و نوزاد سالم دارند. اگر برای بارداری آماده شده‌اید، با پزشک خود در مورد روش‌هایی صحبت کنید که به کمک آن، بارداری کاملا سالمی را تجربه کرده و دلبند خود را به دنیا بیاورید.
منبع: https://www.healthline.com/health/pregnancy/ectopic-pregnancy
