درد لگن: علت درد لگن چیستو چگونه درمان می‌شود؟

درد لگن (درد در قسمت تحتانی شکم که از جمله اندام‌های جنسی محسوب می‌شود) ممکن است به خاطر بسیاری از بیماری‌ها و شرایط ایجاد شود. به عنوان مثال، درد لگن ممکن است ناشی از قاعدگی طبیعی، آپاندیسیت یا مشکلات مثانه باشد. حتی ممکن است به خاطر مشکلات خوش خیم و بدخیم ایجاد شود. به طور کلی، درد لگن باید توسط یک پزشک متخصص بررسی شود. در صورت بروز این درد، پزشک شرح حال و سوابق پزشکی بیمار را می‌گیرد، او را معاینه می‌کند و ممکن است برای تشخیص علت درد لگن آزمایشاتی انجام دهد. در ادامه برخی از دلایل این بیماری، توضیح داده خواهد شد.

التهاب یا عفونت آپاندیس

التهاب یا عفونت آپاندیس (آپاندیسیت) اغلب باعث ایجاد درد در ناحیه لگن یا شکم می‌شود که سمت راست و پایین شکم قرار دارد و ممکن است با حالت تهوع، استفراغ و تب همراه باشد. یک آپاندیس عفونی باید توسط جراح برداشته شود. زیرا ممکن است بترکد و اطراف خود را آلوده کند و بیمار را با خطر مرگ، مواجه سازد. برداشتن آپاندیس (آپاندکتومی) ممکن است از طریق چندین برش کوچک در شکم (لاپاراسکوپی) یا از طریق یک برش بزرگتر انجام شود.

سندروم روده‌ی تحریک پذیر

علائم گرفتگی دردناک در ناحیه لگن و شکم، نفخ، یبوست، اسهال و سایر علائمی که ممکن است با گذشت زمان اتفاق بیفتد، اغلب ناشی از سندرم روده تحریک پذیر است. این یک بیماری مزمن است که علائم آن به مدت طولانی باقی می‌ماند. این بیماری تقریباً 7 تا 21 درصد افراد را درگیر می‌کند و با اعمال تغییرات در رژیم غذایی، مدیریت استرس و داروهای مختلف، کنترل می‌شود. اگر فکر می‌کنید که از سندروم روده‌ی تحریک پذیر رنج می‌برید، حتما  به یک متخصص گوارش مراجعه کنید. اگر انسداد روده‌ی بزرگ اتفاق بیفتد شما ممکن است با علائمی چون مشکل در دفع گاز معده، درد شکم و لگن و کاهش اشتها روبه‌رو شوید. در چنین حالتی، باید به صورت فوری به پزشک مراجعه کنید.

بیماری معروف به IBS-C زیرمجموعه ای از سندرم روده تحریک پذیر است که علائم شکمی همراه با یبوست را شامل می‌شود. این بیماری منجر به کاهش مدفوع، یبوست یا سفت شدن مدفوع خواهد شد. افرادی که دچار این نوع IBS هستند ممکن است حرکات روده ای ناقصی داشته باشند. بعضی از افراد ممکن است احساس کنند که انسداد روده دارند. برای مثال، ممکن است با جابه‌جایی یا فشار به شکم عمل دفع را آسان کنند. این احساس با انسداد واقعی متفاوت است و ممکن است خطرات جدی‌تری را به همراه داشته باشد و برای درمان آن، به فوریت پزشکی نیاز داشته باشید.

برخی از شرایط شامل مواردی چون «شبه انسداد روده» هستند  که در آن فرد علائم و نشانه‌هایی شبیه انسداد روده را احساس می‌کند. با این حال، هیچ انسداد فیزیکی واقعی اتفاق نیفتاده است. این احساس ممکن است به خاطر عفونت، جراحی لگن یا شکم باشد یا به خاطر بیماری هایی که روی عضلات شکمی تاثیر می‌گذارند (مثل پارکینسون) ایجاد شود. داروهای ضد درد (مسکن) و داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای نیز ممکن است این علائم را ایجاد کنند.

انسداد روده

انسداد روده زمانی اتفاق می افتد که بخشی از روده مسدود شود. این ممکن است منجر به مرگ بخشی از روده یا حتی مرگ بیمار شود. درست است، انسداد فیزیکی روده یک فوریت پزشکی و وضعیت اضطراری است. این بیماری باعث یبوست ، استفراغ ، درد شکم ، تورم شکم ، از دست دادن اشتها و عدم توانایی در اجابت مزاج یا دفع گاز می‌شود. دلایل احتمالی انسداد روده شامل چسبندگی روده است که پس از جراحی شکم ، سرطان روده بزرگ ، دیورتیکولیت ، فتق ، مدفوع نهفته ، پیچ خوردن روده بزرگ (وولوس) و بیماری‌های التهابی روده مانند کرون ایجاد می‌شود. پزشک می‌تواند با معاینه‌ی فیزیکی و آزمایش‌های تصویری مانند اشعه ایکس، سی تی اسکن و سونوگرافی انسداد روده را تشخیص دهد.

درمان این بیماری بستگی به علت اصلی انسداد روده دارد. بیماری که از انسداد روده رنج می‌برد با روش‌های مختلفی درمان می‌شود. مثلا ممکن است برای هیدراتاسیون، مایعات IV دریافت کند و برای خروج مایعات و هوا از بدن، یک لوله‌ی nasogastric را داخل شکم او قرار دهند. برای تخلیه‌ی ادرار ممکن است یک کاتتر در مجرای ادرار قرار داده شود. درمان شامل از بین بردن انسداد و هرگونه بافت آسیب دیده است که در اثر این بیماری به وجود آمده است. گاهی اوقات یک استنت در بدن قرار داده می‌شود تا به زور بخشی از مسیر روده باز شود.

تخمک گذاری دردناک

درد کوتاه مدتی که طی چند ساعت در لگن می‌پیچد و به خاطر تخمک گذاری (آزاد شدن تخمک از تخمدان) اتفاق میفتد، mittelschmerz نام دارد. این کلمه، یک کلمه‌ی آلمانی به معنی «درد میانی« است. این درد دقیقاً قبل از تخمک گذاری و حین تخمک گذاری اتفاق میفتد. زیرا غشایی که تخمدان را پوشانده است، باعث آزاد شدن تخمک می‌شود. خون و مایعاتی که طی تخمک گذاری آزاد می‌شوند نیز ممکن است باعث ناراحتی یا درد شوند. درد در بدن زن‌ها متفاوت است و ممکن است چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد. درد در نهایت بدون درمان پزشکی برطرف می‌شود و معمولاً نیازی به مداخله پزشک ندارد. Mittelschmerz یکی از دلایل عمده درد در لگن زنان است.

سندروم پیش از قاعدگی (PMS)

برخلاف تخمک گذاری دردناکی که قبلاً توضیح داده شد، سندرم پیش از قاعدگی معمولا تاثیر طولانی‌تری دارد. در این سندروم علائمی نظیر درد لگن و ناراحتی در خارج از ناحیه لگن مانند کمردرد ، سردرد ، سینه‌های حساس و … وجود دارد. شما می‌توانید با تغییر در رژیم غذایی، ورزش، مدیریت استرس و برخی دارو‌ها علائم PMS را کاهش دهید. بسیاری از زنان برای تسکین درد همراه با PMS به داروهای ضد التهاب بدون نسخه پناه می‌برند.

دردهای قاعدگی

از اولین دردهای قاعدگی می‌توان به درد لگن اشاره کرد که در آن، رحم به خاطر خروج خون حاصل از فروریختن آندومتر، منقبض می‌شود. در طول چرخه قاعدگی زنان، درد ممکن است حدود 1 تا 7 روز طول بکشد. داروهای بدون نسخه، مسکن‌ها، داروهای خانگی، کیسه آب گرم، تغییر رژیم غذایی، ورزش منظم و خواب کافی، ممکن است این علائم را کاهش دهند. دردهای قاعدگی ثانویه به دلیل سایر بیماری‌ها اتفاق میفتند و ربطی به علائم طبیعی چرخه‌ی قاعدگی ندارند. این بیماری‌ها عبارتند از آندومتریوز ، فیبروم ، کیست تخمدان و بیماری التهابی لگن.

حاملگی خارج رحمی

در حاملگی خارج رحمی، جنین خارج از رحم رشد می‌کند. این مشکل می‌تواند باعث درد شدید لگن شود که معمولاً در یک طرف بدن اتفاق میفتد و ممکن است همراه با خونریزی واژینال، حالت تهوع و سرگیجه همراه باشد. اگر حاملگی خارج رحمی زود تشخیص داده شود، ممکن است توسط پزشک درمان شود، اما اگر خونریزی شدید باشد یا لوله فالوپ پاره شود، یک فوریت پزشکی است که نیاز به جراحی دارد.

بیماری التهابی لگن (PID)

بیماری التهابی لگن، یک بیماری التهابی و عفونی است و ممکن است عارضه‌ای از بیماری مقاربتی نظیر سوزاک باشد. PID می‌تواند به لوله‌های فالوپ، تخمدان‌ها و رحم آسیب برساند. این بیماری منجر به درد لگنی می‌شود که به شکم نیز سرایت می‌کند. ترشحات غیر طبیعی واژن و درد در هنگام مقاربت جنسی و ادرار  از علائم رایج این بیماری است. اگرچه ممکن است آنتی بیوتیک‌ها PID را درمان کنند، اما برخی از زنان ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند. اگر PID درمان نشود، می‌تواند باعث ناباروری، حاملگی خارج رحمی و درد مزمن لگن شود.

کیست تخمدان

کیست تخمدان مناطق پر از مایعی در تخمدان هستند که از مایع جمع شده بر اثر ناتوانایی فولیکول در تخیله‌ی تخمک یا باز شدن مجدد فولیکول پس از آزاد سازی تخمک، تشکیل می‌شوند. انواع مختلفی از کیست تخمدان وجود دارد. علائم رایج شامل درد شدید لگن ، قاعدگی نامنظم ، فشار لگن یا درد پس از فعالیت جنسی و مقاربت است. در صورت وجود کیست‌های بزرگ، ممکن است درد در ناحیه‌ی لگن شدید شود و عمل ادرار نیز دردناک باشد. اگرچه بیشتر کیست‌ها به خودی خود برطرف می‌شوند ، برخی از آن‌ها ممکن است به درمان دارویی یا جراحی نیاز داشته باشند.

فیبروم‌های رحمی

فیبروم‌ها تومورهایی هستند که در دیواره‌ی رحم رشد می‌کنند و تقریباً هرگز سرطانی نیستند (تومورهای خوش خیم نیز نام دارند). برخی از فیبروم‌های رحمی باعث درد لگن (خفیف، متوسط یا شدید)، درد در هنگام مقاربت جنسی، و احساس فشار در لگن می‌شوند و ممکن است در توانایی بارداری زنان تداخل ایجاد کنند. فیبروم ممکن است باعث درد مزمن شود. فیبروم رحمی بیشتر در خانم‌های 30 تا 40 ساله دیده می‌شود. زنانی که علائم دارند باید با پزشک متخصص مشورت کنند. درمان‌هایی که برای رفع فیبروم‌ها توصیه می‌شود، معمولا دارو یا جراحی است.

آندومتریوز

آندومتریوز رشد اندومتر (بافت رحم) در مناطق خارج از رحم است. این بافت ممکن است به اندام‌های دیگر مانند مثانه یا روده یا حتی اندام‌های تولید مثلی، مثل تخمدان متصل شود. این بافت درست مثل آندومتر طبیعی، هر ماه تجزیه می‌شود و فرو می‌ریزد، اما باقیمانده‌های بافت و مقداری خون در لگن یا شکم باقی می‌ماند و ممکن است باعث درد دوره‌ای لگن و شکم شود. برای کاهش علائم درمان با دارو توصیه می‌شود. گاهی اوقات نیز جراحی لازم است. اندومتریوز همچنین ممکن است توانایی بارداری زنان را کاهش دهد.

عفونت ادراری (UTI)

عفونت ادراری ممکن است باعث درد لگن شود، اما معمولاً با ادرار دردناک (سوزش ادرار)، تکرر ادرار و فشار در لگن همراه است. عفونت ادراری که کلیه را درگیر می‌کند علاوه بر تب و حالت تهوع، ممکن است درد پهلو  را نیز به همراه داشته باشد. تقریباً در تمامی موارد، UTI با آنتی بیوتیک قابل درمان است، اما تأخیر در درمان می‌تواند منجر به آسیب کلیه شود.

سنگ‌ کلیه

سنگ کلیه از کریستال‌هایی تشکیل شده است که معمولاً در کلیه‌ها یا حالب (لوله‌هایی که ادرار را از کلیه‌ها به مثانه منتقل می‌کنند) تشکیل می‌شود. بیشتر آن‌ها بسیار کوچک هستند اما بعضی از آن‌ها می‌توانند به اندازه‌ی یک توپ گلف باشند. بیشتر سنگ‌های کوچک باعث  تحریک حالب یا درد شدید در ناحیه پهلو و لگن می‌شوند. ادرار نیز ممکن است حاوی خون ناشی از سنگ کلیه باشد که باعث تحریک بافت کلیه یا حالب می‌شود. اگرچه بیشتر سنگ‌های کوچکتر از 6 میلیمتر خود به خود عبور می‌کنند، اما این کار با درد زیادی انجام می‌شود. بعضی از سنگ‌ها، به خصوص اگر باعث انسداد شده باشند، باید توسط متخصص اورولوژی بررسی و درمان شوند. زیرا ممکن است سنگ‌ها نیاز به تجزیه داشته باشند.

سیستیت بینابینی (IC)

درد مزمن دوره‌ای در میانه‌ی لگن علامت سیستیت بینابینی است. فشار و درد در ناحیه لگن، تمایل به ادرار، ادرار دردناک و درد در هنگام مقاربت نیز ممکن است از علائم این بیماری باشد. اگرچه علت IC مشخص نیست، اما داروهایی برای کاهش علائم وجود دارد. مانند فیبروئیدهای رحمی که قبلاً توضیح داده شد، IC نیز به طور عمده در زنان 30 تا 40 ساله رخ می‌دهد و علت آن ناشناخته است.

بیماری‌های مقاربتی

اگرچه بیماری‌های مقاربتی همیشه باعث درد لگن نمی‌شوند، اما اگر فردی در ناحیه‌ی لگن درد داشته باشد و به بیماری‌های مقاربتی نیز مبتلا باشد، ممکن است به بیماری‌ التهابی لگن که قبلا توضیح داده شد، مبتلا شده باشد. شایع‌ترین بیماری‌های مقاربتی کلامیدیا و سوزاک است. اخیراً، برخی از باکتری‌ها که باعث سوزاک می‌شوند، مقاومت دارویی بالایی دارند و با آنتی بیوتیک‌ها  به سختی درمان می‌شوند.

افتادگی لگن

افتادگی لگن به حالتی گفته می‌شود که اندام‌های لگنی مانند مثانه یا رحم پایین‌تر از محل طبیعی قرار می‌گیرند و در بعضی موارد از مجرای واژن بیرون می‌زنند. این وضعیت منجر به درد لگن می‌شود و به شکل فشار اضافی روی لگن احساس می‌شود و ممکن است به واژن و کمر نیز فشار بیاورد. طی این بیماری، در رابطه جنسی درد وجود دارد. این وضعیت ممکن است در زنان مسن رخ دهد. از جمله روش‌های درمانی این بیماری می‌توان به تکنیک‌های تقویت عضلات لگن یا جراحی اشاره کرد.

سندرم احتقان لگن

سندرم احتقان لگن زمانی اتفاق میفتد که وریدهای لگن به دلیل جریان خون کم متورم و دردناک شوند. این دقیقا مثل رگ‌های واریسی است که در پاها ایجاد می‌شود. درد لگن ناشی از این وریدها معمولاً با نشستن یا ایستادن افزایش می‌یابد و ممکن است با صاف دراز کشیدن کاهش یابد. درمان این بیماری ممکن است با دارو یا آمبولیزاسیون (توقف جریان خون در ورید آسیب دیده) انجام شود.

بافت اسکار (که اصطلاحاً چسبندگی شکمی نامیده می‌شود) پس از جراحی شکم ایجاد می‌شود و ممکن است چسبندگی زیادی را بین اندام‌ها و سایر بافت‌های بدن در شکم ایجاد کند. بافت اسکار ممکن است بعد از هر نوع عمل جراحی شکم (به عنوان مثال ، جراحی رحم ، بخش C ، آپاندیس) ایجاد شود. این می‌تواند باعث درد لگن و شکم شود و حتی جریان خون را به خطر بیندازد. برخی از افراد برای از بین بردن این چسبندگی‌ها نیاز به جراحی دارند.

ولوودینیا (درد واژن)

ولوودینیا (درد واژن) دردی مزمن  در واژن است که شامل ضربان، درد یا سوزش در اطراف و دهانه‌ی واژن شود. همچنین ممکن است که مبتلا به خارش واژن دچار شود. درد ممکن است مداوم یا متناوب باشد و اغلب هنگام رابطه جنسی یا هنگامی که به ناحیه واژن فشار وارد می‌شود ، شدت می‌یابد (به عنوان مثال می‌توان به دوچرخه سواری اشاره کرد). در کنار تمام این علائم، ممکن است به درد لگن نیز دچار شوید. چون به هر حال علائم و نشانه‌های ولوودینیا ناشناخته است. درمان به کاهش علائم کمک می‌کند. درمان این بیماری متفاوت است و از درمان‌های خانگی گرفته تا داروهای شیمیایی، بیوفیدبک، ورزش و بلوک‌های عصبی را شامل می‌شود. برخی از زنان ممکن است با فیزیوتراپی درمان شوند. در این روش روی شل کردن عضلات کف لگن تمرکز می‌شود.

درد هنگام رابطه‌ی جنسی

درد لگن حین رابطه جنسی (دیس پارونیا)  در بیماری‌های قبلی که تا الان توضیح دادیم نیز رخ می‌دهد. درد ممکن است به صورت سطحی در سطح اندام‌های تناسلی یا عمیق‌تر و نزدیک دهانه‌ی رحم یا هرجای دیگر ایجاد شود. دلایل دیگری که می‌تواند باعث رابطه جنسی دردناک شود و هنوز به آن‌ها اشاره‌ای نشده است، شامل خشکی یا آتروفی واژن است که در دوران یائسگی یا تغییر در رفتار جنسی رخ می‌دهد. تشخیص و معالجه‌ی بیماری معمولاً باعث کاهش یا متوقف شدن درد لگن در رابطه جنسی می‌شود (به عنوان مثال می‌توان به پمادها یا حلقه‌های استروژن واژینال اشاره کرد که برای چرب شدن (لوبریکیشن) واژن در دوران یائسگی استفاده می‌شود). با این حال، برخی از افراد هیچ بیماری خاصی ندارند ولی هنگام رابطه‌ی جنسی، درد را تجربه می‌کنند. در این موارد بهتر است با یک درمانگر جنسی مناسب مشورت کنند.

درد مزمن لگن

درد مزمن لگن اغلب به عنوان درد لگن تعریف می‌شود که به مدت 6 ماه یا بیشتر در زیر شکم احساس می‌شود. این درد معمولاً در خواب تداخل ایجاد می‌کند، ممکن است روزانه کم یا زیاد شود یا به دلیل برخی محرک‌ها یا شرایط خاص تغییر کند. حتی ممکن است در روابط جنسی تداخل ایجاد کند. برای تشخیص و رفع در دلگن مزمن حتما باید به پزشک متخصص مراجعه کنید.

آدنومیوز

مانند آندومتریوز ، آدنومیوز نیز وضعیتی است که با رشد نامناسب آندومتر ایجاد می‌شود. آدنومیوز شامل رشد آندومتر در دیواره‌های خارجی رحم است. این لایه عضلانی است. برخی از زنان هیچ علامت و نشانه‌ای از بیماری را تجربه نمی‌کنند. با این حال برخی دیگر ممکن است از قاعدگی دردناک، درد لگن حین رابطه و قاعدگی‌های سنگین رنج ببرند. در بعضی خانم‌ها، این بافت در رحم رشد می‌کنند که در آن صورت آدنومیوم نامیده می‌شود. علت آدنومیوز ناشناخته است.

نورالژی پودندال

عصب پودندال عصب پرینه است که در ناحیه‌ی بین مقعد و مجرا در زنان یا کیسه‌ی بیضه در مردان قرار دارد. نورالژی پودندال یک سندرم دردناک است که در صورت تحریک، آسیب دیدگی یا فشرده شدن عصب پودندال ایجاد می‌شود. این سندرم ممکن است منجر به بروز علائمی مانند درد لگن، سوزش و سوزن سوزن شدن در ناحیه تناسلی و باسن شود. درد هنگام مقاربت و تکرر ادرار نیز ممکن است رخ دهد. نشستن می‌تواند علائم را تشدید کند، در حالی که خوابیدن و ایستادن درد را کاهش می‌دهد. این بیماری ممکن است در مردان یا زنان رخ دهد، اما تقریباً دو سوم افرادی که به نورالژی پودندال مبتلا می‌شوند، زنان هستند. دلایل اساسی این بیماری شامل زایمان، ضربه، تومور و عفونت است. پزشکان ممکن است برای درمان این بیماری فیزیوتراپی تجویز کنند.

سندروم لواتور آنی

لواتور آنی عضله‌ای است که در دو طرف لگن قرار دارد. سندرم لواتور آنی یک بیماری مزمن است که باعث درد لگن می‌شود. افرادی که از این بیماری رنج می‌برند دچار درد اپیزودیک در مقعد و راست روده هستند. این بیماری در مردان و زنانی که معمولاً بین 30 تا 60 سال سن دارند، رخ می‌دهد. علت دقیق سندرم لواتور آنی ناشناخته است، گرچه اعتقاد بر این است که تنش مزمن در عضلات لگن ممکن است باعث بروز چنین بیماری‌ای شود. پزشک ممکن است برای درمان بیماری، فیزیوتراپی، بیوفیدبک یا تزریق بوتاکس تجویز کند.

استئیت پوبیس

استئیت پوبیس به دلیل التهاب مفاصل لگن و عضلات اطراف آن رخ می‌دهد و باعث درد مزمن لگن می‌شود. این بیماری ممکن است برای ورزشکاران و کسانی تحت درمان تهاجمی در ناحیه‌ی لگن قرار می‌گیرند، رخ دهد. پزشک برای تسکین علائم ممکن است استراحت ، فیزیوتراپی و استفاده متناوب از یخ و گرما را تجویز کند. استئیت پوبیس نوعی سندرم درد لگن است.

پیچ خوردگی تخمدان

همانطور که می‌بینید، دلایل بسیار زیادی هستند که می‌توانند منجر به درد مزمن در لگن شوند، با این وجود شرایطی وجود دارد که منجر به درد حاد لگن می‌شود. پیچ خوردگی تخمدان یکی از این  دلایل است که در آن تخمدان در محل اتصال خود، به دور سایر رباط‌هایی که آن را سرجایش نگه می‌دارند، می‌پیچد و  باعث کاهش جریان خون می‌شود. این یک فوریت پزشکی است که ممکن است منجر به از دست دادن تخمدان شود. پیچ خوردگی تخمدان ممکن است در هر سنی برای زنان رخ دهد. این بیماری با جراحی درمان می‌شود.

منبع: https://www.medicinenet.com/pictures_slideshow_pelvic_pain_causes/article.htm